استفاده از روش خودسنجی و همسال سنجی در ارزشیابی توصیفی

استفاده از روش خودسنجی و همسال سنجی

      بهتر است معلم از روش خود سنجی و همسال سنجی نیز بهره‌ببرد؛ یعنی هر از چندگاهی از دانش آموز بخواهد عملکرد ( آثار و نتایج فعالیت‌های یادگیری) خود را ارزشیابی نماید. این روش باید با دقت و وسواس به کار گرفته شود. اساسی ترین شرط ضروری برای استفاده از روش خودسنجی آگاهی دانش آموز از معیارها و ملاکها است .

 خودسنجی عبارتست از ارزشیابی فرد از عملکرد و فعالیتهای یادگیری خودش و همسال سنجی عبارتست از ارزشیابی دانش آموز از عملکرد و فعالیتهای یادگیری همسالانش. هدف اساسی این دو روش ایجاد احساس مسئولیت بیشتر نسبت به یادگیری خود و همسالان است. همچنین خودآگاهی و افزایش حس مراقبت از فرایند یادگیری نیز از اهداف دیگر به کارگیری این دو روش است. پژوهشی نشان داده است که ترکیب خودسنجی با ارزشیابی معلم بر عملکرد یادگیرنده تأثیر مثبت دارد.

 بر این اساس بهتر است معلم بر خودسنجیها و همسال سنجیها نظارتی داشته باشد و خود هم از عملکرد دانش آموزان ارزشیابی به عمل آورد .

در همسال سنجی، رشد خودآگاهی دانش آموز را به دامنه های دیگر می کشاند؛ زیرا در هنگام داوری درباره عملکرد دانش آموز دیگر، احساس مسئولیت خواهد کرد که داوری اش دقیق تر باشد. در عین حال بررسی و تحلیل عملکرد همسال، خود یک فعالیت فکری سازنده است. خودسنجی و همسال سنجی را زمانی باید به کار برد که لازم است دانش آموز نسبت به یادگیری اش خودآگاهی بیشتری پیدا کند. برای اجرای بهتر این روش به نکاتی اشاره می شود:

-    برای ایجاد زمینه مناسب اجرای خودسنجی و همسال سنجی لازم است دانش آموزان از معیارها و ملاکهای کار و فعالیت مورد ارزشیابی آگاهی داشته باشند.

-    در صورت امکان می توانید از خود دانش آموزان در تهیه معیارها و ملاکها کمک بگیرید. این کار تجربه مفیدی برای دانش آموزان خواهد بود و احساس مسئولیت آنها را گسترش می دهد.

-    تلاش کنید موقعیتی را فراهم سازید که دانش آموزان احساس آورید در ارزشیابی از کار خودشان آزاد هستند.

-    در هنگام اجرای همسال سنجی تلاش کنید شرایطی را فراهم کنید که دانش آموز احساس نماید در هنگام ارزشیابی از کار دیگران در واقع خودش را مورد ارزشیابی قرار می دهد. این باعث می شود سو گیری در کار دانش آموزان کاهش یابد، یعنی آنها باید احساس کنند همان گونه که دیگران را ارزشیابی می کنند خودشان نیز ارزشیابی می شوند.

-    سعی کنید از نتایج این ارزشیابیها در گزارش پایانی کمتر استفاده کنید. از نتایج این ارزشیابیها بیشتر در بهبود فرایند یادگیری استفاده کنید و در صورتی که برای گزارش پایانی از آنها استفاده می کنید با ارزشیابیهای خودتان ترکیب کنید.

-  فرصت خود ارزشیابی را پیوسته برای دانش آموزان فراهم سازید.

-  به دانش آموزان بیاموزید که در ارزشیابی، از بازخورد توصیفی به جای نمره یا رتبه استفاده کنند.

-  در بازخوردهای توصیفی وضعیت پیشرفت دانش آموز توصیف شود؛ یعنی ضعفها و قوتها بیان شود و در صورت امکان رهنمودهایی نیز داده شود.

 خیلی خوب –خوب –قابل قبول –نیاز به تلاش بیشتر

---

   جهت اطلاع بیشتر به کتاب " فرایند برنامه ریزی تکالیف درسی دانش آموزان" تالیف دکتر نادرقلی قورچیان و دیگران ، انتشارات منادی تربیت ، مراجعه نمائید.